Việc đặt tư thế bệnh nhân trong gây mê và trong phẫu thuật nhằm mục đích tạo thuận lợi cho phẫu thuật tiến hành tốt. Trong thực tế có một số tư thế lại gây ảnh hưởng tới một số chức năng như tuần hoàn và hô hấp của bệnh nhân.
Nguyên tắc:
- Che chắn người bệnh kín đáo
- Hô hấp không bị cản trở
- Duy trì tuần hoàn đầy đủ, đảm bảo sự thông khí của các mạch máu
- Không đè ép hay kéo căng các dây thần kinh
- Trọng lượng cơ thể phân bố đều
- Vị trí mổ được bộc lộ đủ
- Chú ý những đặc tính của NB như giới hạn khớp, khớp giả,…
- Kê tư thế cần nhiều người phụ, người gây mê quản lý vùng đầu và ống NKQ
1. Nằm ngửa
Phổ biến
- Tay trung tính
- Dạng 90 độ
- The lawn chair: hông, đầu gối cong nhẹ
Phẫu thuật vùng cổ, mặt
Phẫu thuật kê cao ngang vùng lưng
- Trên rốn: gan mật tụy dạ dày
- Đầu dốc (Trendelenburg)
- Vùng bụng dưới
- Khi huyết áp thấp, chảy máu nhiều
- Đầu cao hơn chân (Trendelenburg ngược)
- Vùng cổ, vùng bụng trên
- Fowler
- Fowler thấp, semi Fowler, Fowler cao
- Phẫu thuật cắt phổi, cho BN ăn, thoát dịch sau Phẫu thuật bụng tốt
2. Nằm nghiêng
- Phẫu thuật thận, phổi, tim, xương đùi, đầu
3. Nằm sấp
- Phẫu thuật não hố sau, cột sống
- Cố định NKQ chắc chắn
- Hạn chế hô hấp
4. Sản khoa
- Phẫu thuật trĩ, rò HM, Phẫu thuật Miles
- Huyết động ổn định mới được nâng chân và đặt xuống bàn, theo dõi huyết động lần nữa
5. Ngồi
- Phẫu thuật đầu, TMH, PTTM
- Cố định NKQ chắc
ẢNH HƯỞNG
- Nôn: đầu thấp=> hút sạch, lưu ống thông
- Hô hấp: cơ hoành, phổi đè ép, chú ý tư thế nằm sấp=> Cho thở oxy, kê gối ngực bụng để tránh chèn ép
- Tuần hoàn: BN tăng huyết áp, tăng áp lực nội sọ, nằm nghiêng chèn ép tĩnh mạch chủ=> Cho nằm ngửa lại ổn định mới cho nghiêng
- Thay đổi tư thế đột ngột: Hạ huyết áp tư thế=> Nhẹ nhàng
- Tê: cấn, siết chặt
- Da, mô: siết chặt, chèn ép TK=> Lót, tránh buộc chặt
- Giác mạc: giãn cơ, mắt khép hờ, trầy xước=> Dán mắt
- Tổn thương khớp: dang tay chân quá giới hạn khớp=> Dang 90 độ
THỰC TẾ TẠI KHOA
- Đa dạng: nằm ngửa, đầu thấp nghiêng trái, sản khoa, nằm sấp, nằm nghiêng
- PTTM: nằm ngửa, nằm sấp : hút mỡ, nâng ngực, nâng mông
- Có sự hỗ trợ nhiều người
- Có thanh kê tay, lót gối 4 vị trí: đầu, ngực, bụng, cổ chân
- Thao tác nhẹ nhàng
- Chưa chú ý nhiều đến huyết động
TÓM TẮT
- Tư thế tốt tạo điều kiện cho Phẫu thuật thuận lợi
- Có một số ảnh hưởng lên BN
- Đặt tư thế sau khi đã gây mê, cố định NKQ chắc chắn
- Sau khi đã vào tư thế, kiểm tra lại vị trí NKQ
- Có sự phối hợp nhiều người, thao tác nhẹ nhàng, chú ý huyết động
BS Đỗ Thị Như Ý
Khoa Gây mê hồi sức bệnh viên đa khoa Sài Gòn
